Marjan. Zielone płuca Splitu cz II. Od św Mikołaja do pustelni.

Marjan. Widok od strony Matejuške.

Marjanu

Iz mora iznika, u grad si uresa,

U njegovu svitlost, u jazik i vrime;

Sta si u sve pisme ča ti moćno ime

Pronose po svitu, klešu u nebesa.

Dublji si od svega ča se spli’skin zove,

Crikvama narešen, vas kamen i pitom;

Ka zvizda nad gradom sta si, prožet miton,

Uz Dujmovu slavu, libre Marulove.

Starcima mir pozni i dici sve moguće

Dariješ, a obnoć ljubavnike skriješ

Kad se svitlost grada u tebe povuče.

Na bor i na čempres, aloj i brnistru

Mirišeš dok mudrost bratima prizivješ;

I na Split otvaraš zelenu ponistru

S andom dobrog sveca dok nad nama bdiješ!

JAKŠA FIAMENGO

Splicki Marjan to ukochane miejsce mieszkańców tego wiekowego miasta. To u stóp tego zielonego wzgórza znajdują się popularne miejskie plaże.
Bene- znajduje się w północno - wschodniej części półwyspu. Częściowo piaszczysta , położona w sosnowym lesie , doskonale sprawdza się w godzinach rannych i południowych. Później jest idealna jeśli chcemy się ukryć przed upałem. Na plaży jest plac zabaw dla dzieci , restauracja czy korty tenisowe.
Kašjuni - południowo-zachodnia część półwyspu Marjan. Idealna dla rodzin z dziećmi. Plaże doskonale widać ze szczytu wzgórza. Plaża żwirowa , bardzo popularna wśród rodzin z dziećmi.
Kaštelet i Ježinac - te dwie leżące blisko siebie plaże maja doskonałe zaplecze sanitarno gastronomiczne , są bardzo popularne wśród rodzin z dziećmi i emerytów. O czystość i wygląd plaży Ježinac , dba organizacja ekologiczna "Ježinac".

Ale nie o plażach tu będzie mowa a o kolejnych atrakcjach tego zielonego wzgórza.
Tak jak wspominałam we wcześniejszym poście jeśli dysponujecie czasem warto wybrać się na spacer dookoła wzgórza.
Ilość ścieżek spacerowych pozwoli Wam się cieszyć miejscami gdzie będziecie zupełnie sami.
Od wspomnianego już kościoła św Mikołaja - Crkve sv Nikole (tutaj) możecie wybrać dwie drogi , jedna która tuż za kościółkiem biegnie bezpośrednio do góry i prowadzi na tzw Prvi Vrh a następnie na Telegrin lub dłuższą trasę która prowadzi aż do pustelni.
Proponuję drogę do pustelni a wracając można wstąpić na wspomniany Telegrin.
Od św Mikołaja do Pustelni św Hieronima trasa ma jakieś 3 km wiedzie wśród skał i zielonych sosen alepskich , miejscami asfaltowa.

Droga w kierunku pustelni. 

Skały , tuż przy jednym z wielu kościołów umiejscowionych na Marjanie.

Crkva Gospe od Betlema widziana z traktu spacerowego.

Po drodze spotyka się głównie jaszczurki , które wygrzewają się na słońcu.
Kolejnym kościółkiem na trasie jest niewielka świątynia pw Matki Boskiej Betlejemskiej - Gospa od Betlema. Prosty jednonawowy budynek pochodzący z roku 1500. Po przebudowach stracił swój pierwotny charakter. Po pierwszej wojnie światowej , zdewastowany , służył jako obórka. W 1927 roku odnowiony.
Tuż przy kościółku znajduje się kolejny punkt widokowy. tzw Kaštelanska vidilica . Tym razem można podziwiać rozległe wody Adriatyku i niedalekie brzegi wyspy Čiovo - jednego  z wielu ulubionych miejsc wypoczynku naszych rodaków.
Od tego miejsca pozostaje tylko kilometr do pustelni i kościoła św Hieronima.

Crkva sv Jerolima (sv Jere ) Kościół p w św Hieronima

Obecny kościółek pochodzi z XV w i najprawdopodobniej stoi w miejscu wcześniejszej świątyni , o której wspomina się w zapiskach z 1112 r. Może nie dokładnie w tym samym miejscu istniały kościół i jaskinie pustelników. Według niektórych źródeł początkowo obiekty te były poświęcone św Cyriakowi ( sv Cirijak) , który jako pustelnik pierwszy zasiedlił skalne jaskinie. Św Cyriak był męczennikiem z czasów cesarza Dioklecjana. Według legendy był rzymskim szlachcicem , który majątek oddał aby móc szerzyć wiarę chrześcijańską. Przypisuje się mu wypędzenie demone z córki cesarza. Prawdopodobnie na skutek tego wydarzenia cesarzówna wraz z matka przeszła na chrześcijaństwo. Sam Cyriak został uwięziony i torturowany za pomoc wyznawcom Chrystusa  , którzy niewolniczo pracowali przy budowie term dla Dioklecjana.
Badania prowadzone w okolicy sugerują że poprzedni kościół jak i skalne jaskinie zostały nieoczekiwanie opuszczone , a najprawdopodobniej spalone i zburzone.
Ślady po poprzednich konstrukcjach są w zasadzie niewidoczne.
Pustelnie wraz ze świątynią reaktywowane są w okresie renesansu. Eremy ponownie zasiedlają pustelnicy a kościół zyskuje nowy kształt.
Jednonawowa świątynia wraz z jaskiniami i dziedzińcem tworzą  całość zamkniętą,z jednej strony stromym klifem a z drugiej przepaścią. Ten kamienny kompleks był doskonałym miejscem schronienia. W owym czasie rejon Splitu nękany był najazdami Turków.
Tuż po pierwszej wojnie światowej z inicjatywy konserwatora , kościół wraz z jaskiniami odrestaurowano , zainstalowano balustrady i doprowadzono drogę. Zmiany , które ułatwiły dostęp do tego miejsca i zapewniły odrobinę bezpieczeństwa, miały niestety wpływ na jego charakter. Usunieto część starych obrazów, wylano posadzki w jaskiniach , zamurowano naturalne otwory jaskiń , wybudowano okna. Bezpowrotnie zniszczono naturalny urok skalnych samotni.
Patronem kościółka jest św Hieronim. Święty związany z Dalmacją , urodzony w czasach cesarstwa rzymskiego. Tłumacz Biblii z greki i hebrajskiego na łacinę. Zasłynął wśród mieszkańców Dalmacji powiedzeniem Pera mihi, Domine, quia Dalamta sum , czyli wybacz mi Boże , bo jestem Dalamtyńczykiem.

Pustelnia św. Hieronima 

Skały klifu 

W skalnych jaskiniach mieszkali pustelnicy

W pobliżu pustelni św Hieronima  , znajduje się  wkomponowana w skały wieża obronna. dawała ona schronienie okolicznym rolnikom w czasach najazdów tureckich. W środku za kamienną ścianą jest naturalna jaskinia.

Ogólnie na terenie wzgórza Marjan jest kilkanaście kościółków . W okresie Wielkiego Postu pomiędzy nimi trwa droga krzyżowa.

W drodze do pustelni

Widoki z tarasu widokowego przy pustelniach

Jedna z licznych plaż Splitu a w oddali Čiovo i niedaleka Šolta

Widok  z północno - wschodniej strony Marjana

Po zwiedzeniu pustelni są dwie możliwości , udać się dalej w kierunku Instytutu Oceanografii i Rybołóstwa i obejść wzgórze północo-wschodnią drogą lub zawrócić i drogą Marjanski put wejść na najwyższy punkt wzgórza i stamtąd podziwiać panoramę 360 °. 

Od sv Nikole , przez Pustelnie do Telegrina

Jeszcze niedawno bo do roku 2015 Marjan , mógł się poszczycić atrakcją w postaci Ogrodu Zoologicznego. Była to niestety  ujma i skaza na tym miejscu. Było to najsmutniejsze i najbardziej przygnębiające Zoo świata. Na szczęście w 2015 roku ogród zlikwidowano a jego mieszkańcom poszukano nowych lepszych domów.

To tyle jeśli chodzi o spacer . Możliwości jest wiele. Nie da się ukryć że to zielone wzgórze jest bardzo atrakcyjnym miejscem i warto wziąć je pod uwagę planując wakacje  w Chorwacji. Split oferuje naprawdę wiele ciekawych miejsc ale  czasami dobrze jest uciec od tłumnego centrum i poszukać spokojniejszego zakątka.


Informacje można zaczerpnąć ze strony http://www.marjan-parksuma.hr
Po tym linkiem znajdziecie interaktywną mapę , która ułatwi zaplanowanie wycieczki http://www.marjan-parksuma.hr/interaktivna-karta/